FortsaLefkada.gr 
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
Σταδίου 48 – 105.54 Αθήνα
Πληροφορίες: Αθανάσιος Δ. Μελάς (Πρόεδρος του Δ.Σ.)
Τηλ. 210-4531712, 6972400110
e-mail: athmelas@gmail.com
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Επετηρίς Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών, τόμος ΙΒ΄(2009-2011), Αθήνα 2013, 669 σελίδες
Κυκλοφόρησε στο τέλος του 2013 ο 12ος τόμος της επιστημονικής περιοδικής έκδοσης της ΕΛΜ, που είναι και το 63ο βιβλίο της. Στα περιεχόμενα του τόμου ο αναγνώστης θα βρει σημαντικές επιστημονικές συμβολές στη μελέτη του λευκαδίτικου παρελθόντος, που είναι καρποί του ερευνητικού και του συγγραφικού μόχθου Λευκαδίων και άλλων μελετητών της λευκαδίτικης ιστορίας. Η επιστημονική και η εκδοτική της επιμέλεια είναι έργο της συντακτικής επιτροπής και του επιμελητή της αλλά η δαπάνη της έκδοσης, που καθυστερούσε για οικονομικούς λόγους, καλύφθηκε με χορηγία του φίλου της ΕΛΜ Βασίλη Θ. Γαζή και έκτακτες ευγενικές συνεισφορές μελών και φίλων της ΕΛΜ, σε καιρούς δύσκολους.
Δώδεκα μελέτες δημοσιεύονται στο πρώτο και μεγαλύτερο μέρος του τόμου. Η πρώτη μελέτη εξετάζει την πιθανή μορφολογία της περιοχής μεταξύ της βορειοανατολικής Λευκάδας και της Ακαρνανίας από τα μυκηναϊκά χρόνια ώς τη ρωμαιοκρατία με βάση τις μαρτυρίες των αρχαιοελληνικών και λατινικών κειμένων και την καλή επιτόπια παρατήρηση και γνώση του συγγραφέα της Πάνου Γ. Ροντογιάννη (1911-1996). Ακολουθούν δύο μελέτες για την εποχή της Βενετοκρατίας: Στις μέρες της φοβερής πανώλης του 1743 και τη μέριμνα των αρχών να περιορίσουν το κακό με τη συγκέντρωση και την απολύμανση των κινητών πραγμάτων κάθε νοικοκυριού και με τη διαφορετική ανταπόκριση των κατοίκων (Ευτυχία Δ. Λιάτα). Η άλλη μελέτη ξεκινά από την παρουσίαση του μοναδικού γνωστού αντιτύπου (Συλλογή Αντώνη Ν. Σολδάτου) της έντυπης Συλλογής υμνητικών κειμένων για τον Βενετό προνοητή Λευκάδας (1747-1750) που έγραψαν Βενετοί και Λευκαδίτες στο τέλος της θητείας του και εκδόθηκε στη Βενετία το 1750. Τα περισσότερα κείμενα αναδεικνύονται και ως μαρτυρίες εγκωμιαστικές για τον αξιωματούχο αλλά και την ίδια τη Βενετία, καλλιεργώντας τον μύθο και τη δόξα της αλλά και υπενθυμίζοντας τη συμμετοχή της Λευκάδας και των ντόπιων αξιωματούχων σε αυτή τη δόξα (Σωτήρης Κουτμάνης). Οι συγγενικές σχέσεις ζωγράφων της Επτανησιακής Σχολής στη Λευκάδα του 18ου και του 19ου αιώνα, με προεκτάσεις ώς το σήμερα, εξετάζονται στη μελέτη της Ντενίζ-Χλόης Αλεβίζου. Ο διάκονος Ιωαννίκιος Γ. Ζαμπέλης δημοσιεύει μελέτη του με πολλά τεκμήρια για τους ναούς και τον κλήρο στην ύπαιθρο Λευκάδα, ως μια σπουδή της τοπικής εκκλησιαστικής ιστορίας, στηριγμένη σε δύο άγνωστες λεπτομέρειες επιθεωρήσεις των ναών, του 1882 και του 1892, οργανωμένες από τη Μητρόπολη Λευκάδας.
Πλούσια είναι η προσφορά του τόμου στη μελέτη της ζωής και του έργου του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού. Ο Κώστας Τσιαμπάος δημοσιεύει μελέτη για το Δελφικό Κέντρο του Σικελιανού, ως μια ουτοπική κοινότητα. Η Ευθαλία Παπαδάκη ερεύνησε τη «φιλελληνική» δραστηριότητα της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού και τις συνέπειές της κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Αμερική. Η Βιβέτ Τσαρλαμπά-Κακλαμάνη εκδίδει και σχολιάζει δύο κείμενα-μαρτυρίες του 1984 του Τάσου Κατσή (1903-1987) με τις αναμνήσεις των ψαράδων για τον Άγγελο και την Εύα στο νησάκι του Άϊ Νικόλα (1902-1910). Ο κύκλος κλείνει με τη σχολιασμένη έκδοση εννιά επιστολών (1928-1933) του Άγγελου στον φίλο του Σπύρο Γεράσιμου Σουμίλα από την Μάρθα Σουμίλα-Σαμπατακάκη, τον Αγησίλαο Σουμίλα και τον Νίκο Κ. Κατηφόρη.
Στον Λευκαδίτη γιατρό της Βενετίας Γρηγόριο Σ. Σταμπόγλη (1886-1973) αναφέρεται η μελέτη της Ευσταθίας Πολίτη με ενδιαφέροντα στοιχεία και επισημάνσεις για τις σπουδές και τη σταδιοδρομία του. Ο Γεώργιος Π. Ροντογιάννης (1945-20.6.2013) δεν πρόλαβε να δει τυπωμένη τη μελέτη του: «Πάνου Γ. Ροντογιάννη (1911-1996), Λόγος για τους υπέρ Πατρίδος πεσόντας (Τσουκαλάδες Λευκάδος , 13 Φεβρουαρίου 1949)», μια σημαντική συμβολή στη βιογραφία του Π.Γ. Ροντογιάννη και στην πορεία του κατά τη φοβερή δεκαετία 1940-1949 στην Πιερία και τη Λευκάδα. Η Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού δημοσιεύει τη μελέτη «Λαϊκός πολιτισμός: μεταξύ αυθεντικότητας και φολκλορικής αναπαράστασης. Ο «Σύλλογος Αγροτοπαίδων Απόλλων Καρυάς», στηριγμένη σε προφορικές και αρχειακές μαρτυρίες.
Στην ενότητα «Προσεγγίσεις» του τόμου ο Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης δημοσιεύει την παρέμβασή του στη συζήτηση που έγινε στο Θ΄ Πανιόνιο Συνέδριο, Παξοί 2010, για το πώς πρέπει να οργανώνονται τα Πανιόνια Συνέδρια, με βάση την εμπειρία και τις θέσεις που διαμόρφωσε ως μέλος των επιστημονικών επιτροπών οργάνωσης του Ζ΄ Πανιονίου Συνεδρίου, Λευκάδα 2002 και του Θ΄ Πανιονίου Συνεδρίου, αλλά και των άλλων, που ήταν σύνεδρος και αναγνώστης των Πρακτικών τους.
Στην ενότητα «Μαρτυρίες» ο Νίκος Βαγενάς καταθέτει τη μοναδική του περιγραφή του παιγνιδιού «Τ’αμπαλί» στο καφενείο «Στου Πάλα» της πόλης της Λευκάδας. Θησαυρίζει και σχεδιάζει, ως αφοσιωμένος αυτόπτης, τις τεχνικές λεπτομέρειες του παιγνιδιού, αλλά το σπουδαιότερο καταθέτει ανθρωπολογικές προσεγγίσεις των δρώμενων που αναπαριστούν και εκφράζουν πτυχές του ψυχικού κόσμου των παικτών αλλά και των θεατών και τελικά της λευκαδίτικης ζωής.
Οι ομιλίες σε τρεις εκδηλώσεις της ΕΛΜ δημοσιεύονται στην ενότητα «Εκδηλώσεις». Τιμητική εκδήλωση για τον Μουσικολόγο Μάρκο Φ. Δραγούμη (Ομιλίες: Πρόεδρος της ΕΛΜ Θωμάς Π. Κατωπόδης (1948-10.9.2013), Θανάσης Μωραΐτης, Λεωνίδας Εμπειρίκος). Παρουσίαση του δίτομου βιβλίου του Χρίστου Σπ. Σολδάτου για τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο (1815-1881) με ομιλίες των Β. Τσαρλαμπά-Κακλαμάνη, Σπύρου Ι. Ασδραχά και Σάββα Σπέντζα. Παρουσίαση του βιβλίου του Δημητρίου Χ. Σκλαβενίτη, Φιλολογικά και Λευκαδίτικα με ομιλητές: Αναστάσιος Στέφος, Β. Τσαρλαμπά-Κακλαμάνη, Ανθούλα Δανιήλ, Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης, Ελένη Λάππα-Οικονόμου.
Στην ενότητα «Βιβλιοπαρουσιάσεις-Βιβλιοκρισίες» παρουσιάζονται και κρίνονται έξι λευκαδίτικα βιβλία: του Δημήτρη Σπ. Τσερέ, Η Μέση Εκπαίδευση στη Λευκάδα 1829-1929, (Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης, Σπύρος Ι. Ασδραχάς, Γιάννης Κόκκωνας), του Δ. Χ. Σκλαβενίτη, Φιλολογικά και Λευκαδίτικα (Ευσταθία Πολίτη), τα Πρακτικά του Συνεδρίου, Τα Μοναστήρια της Λευκάδας (Αντωνία Δ. Καρτζή-Τζαβίδη), του Φίλιππου Π. Λάζαρη, Μια φορά κι έναν καιρό… Πεζά, Ποιήματα, Τοπωνύμια Λαζαράτων (Τ.Ε. Σκλαβενίτης, Δ. Σπ. Τσερές), τα Πρακτικά ΙΕ΄ Συμποσίου ΕΛΜ, Δρόμοι και παράδρομοι της τοπικής ιστορίας (Τ.Ε. Σκλαβενίτης) και του Νίκου Γ. Σβορώνου, Μελετήματα για τη Λευκάδα και τους Λευκαδίτες (Κώστας Γ. Τσικνάκης).
Ο τόμος κλείνει με το καθιερωμένο λεπτομερές Χρονικό της ΕΛΜ (2009-2011) και τον αναλυτικό τιμοκατάλογο των 63 εκδόσεων της ΕΛΜ (1971-2013).
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
Σταδίου 48 0 105.54 Αθήνα
Πληροφορίες: Αθανάσιος Δ. Μελάς (Πρόεδρος του Δ.Σ.)
Τηλ. 210-4531712, 6972400110
e-mail: athmelas@gmail.com
Σύντομο υπόμνημα για το έργο της (1970-2013)
H Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών είναι το μοναδικό επιστημονικό σωματείο της Λευκάδας και κατά τα 43 χρόνια λειτουργίας της (1970-2013) συνέβαλε στη μελέτη του λευκαδικού παρελθόντος κινητοποιώντας και συντονίζοντας τις επιστημονικές δυνάμεις που υπηρετούν τις επτανησιακές και τις λευκαδικές σπουδές, με επιτυχία όπως φαίνεται από το οργανωτικό έργο της (23 συνέδρια και συμπόσια και πλήθος ημερίδες αφιερωματικές και επετειακές) και το εκδοτικό (65 βιβλία) έργο της.Ο συνδυασμός των σοβαρών οργανωτικών προσπαθειών και η κεφαλαιοποίηση, μέσω των εκδόσεων, των βιβλίων και των μελετών που της εμπιστεύθηκαν εκατοντάδες επιστήμονες δημιούργησε μια σημαντική βιβλιοθήκη λευκαδικών σπουδών, που θα ήταν ευτύχημα αν βρίσκονταν τρόποι να ψηφιοποιηθεί και να γίνει προσιτή και από το διαδίκτυο.
1. Έκδοση του επιστημονικού περιοδικού Επετηρίς Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών, τόμοι 1 (1972) – 12 (2009-2011). Στις 4.500 σελίδες της τυπώθηκαν πρωτότυπες μελέτες για το λευκαδίτικο παρελθόν στους περισσότερους τομείς του βίου, από τις οποίες ξεχωρίζουν οι μελέτες του Πάνου Γ. Ροντογιάννη για τη χριστιανική τέχνη στη Λευκάδα (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1975), τις πρωτεύουσες, τον πληθυσμό, τους σεισμούς, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, του Βασίλειου Φραγκούλη η υπομνηματισμένη μετάφραση του βιβλίου του Dörpfeld για τη Λευκάδα ως ομηρική Ιθάκη. Η τελευταία Επετηρίδα που εκδόθηκε τις τελευταίες μέρες του 2013 με 670 σελίδες και περιέχει 15 πρωτότυπες μελέτες και μαρτυρίες. Τέσσερις από αυτές είναι αφιερωμένες στον Άγγελο Σικελιανό, δύο εξετάζουν πτυχές της Βενετοκρατίας και οι υπόλοιπες αναφέρονται σε θέματα του λευκαδίτικου παρελθόντος από τα Μυκηναϊκά χρόνια ώς τα τέλη του 20ού αι.
2. Οργάνωση 4 επτανησιακών συνεδρίων (Λευκάδα, 1982, 1984, 1986, 1993) και έκδοση των Πρακτικών τους (1990, 1991, 1996). Στις 1.400 σελίδες τους δημοσιεύονται μελέτες πανεπιστημιακών, ερευνητών και λογίων για την κοινωνία, την οικονομία και τον πολιτισμό στα Επτάνησα (1386-1864) και τις πολιτιστικές επαφές στα Επτάνησα και τις αναμεταδόσεις στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο (16ος-20ός αι.). Το τελευταίο συνέδριο, με συμμετοχή Ιταλών, Γάλλων και Τούρκων επιστημόνων, αναφέρεται αποκλειστικά στη Λευκάδα με θέμα: Από την τοπική ιστορία στη συνολική. Το παράδειγμα της Λευκάδας, 15ος-19ος αι.
3. Οργάνωση του Ζ΄ Πανιονίου Συνεδρίου (Λευκάδα 2002) και δίτομη έκδοση των Πρακτικών τους (2004). Στις 1.280 σελίδες του δημοσιεύονται 60 μελέτες για ζητήματα πολιτισμικής ιστορίας των Ιονίων νήσων, για τον χώρο και τα δημογραφικά μορφώματα και τους κύριους συντελεστές της επτανησιακής οικονομίας: τη γη, τα αγροτικά προϊόντα και τη διακίνηση. Πρόκειται για ένα Πανιόνιο Συνέδριο –τομή από οργανωτικής και επιστημονικής πλευράς, επιμερισμένο σε δύο τμήματα και οκτώ θεματικές ενότητες με ανακοινώσεις ειδικών σε κάθε μία από αυτές. Το Ζ΄ Πανιόνιο Συνέδριοο θεωρήθηκε υπόδειγμα για τη μετάβαση από ένα αχανές και χωρίς δομή και στόχους περιφερειακό συνέδριο σε ένα επιμερισμένο θεματικά συνέδριο ειδικών επτανησιολόγων, με συγκεκριμένες στοχεύσεις και αιτούμενα των επτανησιακών σπουδών, σε επιλεγμένες κάθε φορά θεματικές ενότητες.
4. Οργάνωση 18 Συμποσίων στις θερινές Γιορτές Λόγου και Τέχνης της Λευκάδας, (1996) – 18 (2013)
και έκδοση των Πρακτικών των Συμποσίων 1 (1997) – 15 (2010). Στις 2.250 σελίδες τους υπάρχουν 150 περίπου μελέτες που εξέταζαν την τοπική παράδοση και τον πολιτισμικό τουρισμό, τη Λευκάδα μέσα στα ταξιδιωτικά κείμενα και τις εικόνες των περιηγητών, τη χριστιανική τέχνη στη Λευκάδα (15ος-19ος αι.), τις πρωτεύουσες της Λευκάδας όλων των εποχών, τους σταθμούς στην πορεία της Λευκάδας τον 20ό αι., τον Άγγελο Σικελιανό, τις αγροτικές εξεγέρσεις στη Λευκάδα (1357, 1819, 1935), τα 50 χρόνια των Γιορτών Λόγου και Τέχνης (που οργανώνονται κάθε καλοκαίρι στη Λευκάδα από το 1955, με εκδηλώσεις λόγου, θεάτρου και μουσικής και από το 1962 με διεθνές φεστιβάλ φολκλόρ) τον Ιωάννη και τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο, τον Ιωάννη, τον Νικόλαο και τον Βασίλειο Σταματέλο, το περιβάλλον, την οικονομία και την ανάπτυξη της Λευκάδας, την ποιήτρια Σαπφώ και τον Λευκάτα, τον λαϊκό πολιτισμό της Λευκάδας και τον κύριο μελετητή του Πανταζή Κοντομίχη, τη Λευκάδα και τους ιστορικούς της (19ος-20ος αι.), τους αφανείς της λευκαδίτικης ιστορίας και τους δρόμους και παράδρομους της λευκαδίτικης τοπικής ιστορίας. Στα συμπόσια 16-18 έγιναν αφιερώματα στους σύγχρονους Λευκάδιους δημιουργούς (τον ηθοποιό Ηλία Λογοθέτη, τους ζωγράφους Κώστα Γλένη, Ζώη Ζαβερδινό, Σωτήρη Θερειανό, τους ζωγράφους των οικογενειών Γαζή και Σίδερη, τον λογοτέχνη και μεταφραστή Σωτήρη Χαλικιά, τους επιστήμονες Πέτρο Αργύρη και Πάνο Χόρτη) ενώ σε κάποια από τα συμπόσια έγιναν αφιερώματα σε μη Λευκαδίους δημιουργούς της Ποίησης, (Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης και Κική Δημουλά), της Πεζογραφίας (Θανάσης Βαλτινός και Χριστόφορος Μηλιώνης), της Γλυπτικής (Θόδωρος), της Μουσικολογίας (Μάρκος Δραγούμης) και της Βιολογίας και Βιοηθικής (Κωνσταντίνος Σέκερης και Αλέξανδρος Σταυρόπουλος).
5. Έκδοση 7 μελετών (1980-2011) για την ιστορία της Λευκάδας. Ανάμεσά τους η μνημειακή δίτομη Ιστορία της Νήσου Λευκάδος (1980-1982) του Π.Γ. Ροντογιάννη και οι μελέτες του Νίκου Γ. Σβορώνου και του Σπύρου Ι. Ασδραχά για την Λευκάδα και τους Λευκαδίτες, του Αντώνη Φίλιππα για τη Φιλαρμονική Λευκάδας (1850-1985), του Δημητρίου Χ. Σκλαβενίτη για τον Νάνο Βαλαωρίτη και της Πολυξένης Δημητρακοπούλου για τον ζωγραφικό διάκοσμο στον Άγιο Ιωάννη Πρόδρομο στο Άλατρο Λευκάδας.
6. Έκδοση 21 Επετειακών βιβλίων και Αφιερωμάτων για θέματα, φορείς και πρόσωπα της Λευκάδας (1984-2008). Δύο από αυτά αναφέρονται στα πεπραγμένα της Εταιρείας (1971-1984) και (1970-2002), στο Γυμνάσιο Λευκάδος, στη Χαραμόγλειο Ειδική Λευκαδιακή Βιβλιοθήκη, τη γνωριμία με τη Λευκάδα, το λευκαδίτικο βιβλίο και το βιβλίο στη Λευκάδα. Ένα στα 200 χρόνια από τη γέννηση του Διονυσίου Σολωμού, άλλο στα 2.400 χρόνια από το θάνατο του Σωκράτη. Τα υπόλοιπα 14 είναι αφιερώματα σε προσωπικότητες της Λευκάδας: Άγγελος Σικελιανός, Νάνος Βαλαωρίτης, Βασίλειος Ε. Φραγκούλης, Χρίστος Αραβανής, Αριστόξενος Δ. Σκιαδάς, Νίκος Γ. Κατηφόρης, Γεράσιμος Δ. Γρηγόρης, Κωνσταντίνος Γ. Μαχαιράς, Δέσποινα Θεμελή-Κατηφόρη, Δήμος Μαλακάσης, Δημοσθένης Κονιάκης, Θεοδόσης Μουστοξύδης, Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου και Άννα Σικελιανού.
7. Έκδοση δύο λευκωμάτων, με την επιμέλεια του Γεράσιμου Γρηγόρη, για τον Άγγελο Σικελιανό και τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1977), Λεύκωμα μεταβυζαντινής και επτανησιακής τέχνης στους ναούς και τα μοναστήρια της Λευκάδας του Χρίστου Σολδάτου και φωτογραφικό λεύκωμα από τη ζωή της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών του Γιώργου Ν. Φατούρου.
8. Έκδοση δύο έργων Λευκαδίων Αλφαβητάριον η ζωή μας του Βασιλείου Ι. Σταματέλου και Ηθογραφίες λευκαδίτικες της Ανδρομάχης Φίλιππα-Χαριτωνίδου.
9. Έκδοση του λαογραφικού βιβλίου Μοιρολόγια Πόρου Λευκάδας του Χριστόφορου Σκλαβενίτη με συστατικό πρόλογο του G.(M.) Saunier.
10. Οργάνωση ημερίδων στη Λευκάδα και στην Αθήνα για λευκαδίτικου ενδιαφέροντος θέματα.
11. Η Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών βοήθησε στον πλουτισμό του Μουσείου του Ορφέα Λευκάδας και της Δημόσιας Βιβλιοθήκης, στήριξε την αποτύπωση των Μοναστηριών της Λευκάδας και γενικότερα έγινε σημείο αναφοράς και συμπαράστασης για πολλούς από τους ασχολούμενους με τις λευκαδικές σπουδές, ενώ συνεργάστηκε και συμπαραστάθηκε στο έργο των λευκαδίτικων φορέων πολιτισμού.
