Περί προτομών και άλλων λαθών

του ΝΙΚΟΥ ΓΑΖΗ

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αδελφοί Πάνος και Μήτρος Γιαννούλης -των οποίων τα ονόματα ήρθαν στην επικαιρότητα εξ αιτίας της συζήτησης (και της απόφασης) του Δημοτικού Συμβουλίου να στηθούν οι προτομές τους σε πλατεία της πόλης μας- ήταν ενεργά μέλη της Εθνικής Αντίστασης. Εξίσου δεν υπάρχει αμφιβολία όμως, πως είναι περισσότερο γνωστοί στην τοπική κοινωνία για την εμπλοκή και τη δράση τους στην εμφύλια διαμάχη -εξ αιτίας της οποίας άλλωστε έχασαν τη ζωή τους- παρά για την αντιστασιακή δράση τους εναντίον των κατακτητών. Αυτοδίκαια συνεπώς προκύπτει πως αυτό θα έπρεπε να είναι το πρώτο και κυριότερο κριτήριο, με βάση το οποίο θα έπρεπε να αποφασιστεί η ικανοποίηση ή όχι του αιτήματος των συγγενών τους, για το στήσιμο των προτομών τους σε δημόσιο χώρο.
Είναι βέβαιο επίσης πως εμφύλιος πόλεμος αποτελεί την πλέον τραυματική εμπειρία του ελληνικού λαού και παρά τις προσπάθειες -και την ρητορική- κυβερνήσεων και πολιτικών, συνεχίζει να επηρεάζει ακόμη και σήμερα σημαντικά κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας. Οι αγριότητες ένθεν κακείθεν των εμπλεκομένων, που τελικά επισκίασαν τις ιδεολογικές διαφορές, άφησαν ενεργά τα κατάλοιπα του διχασμού και του μίσους απ΄ τον εμφύλιο σπαραγμό, τα οποία δυστυχώς, ακόμη δηλητηριάζουν πολλούς ανθρώπους. Κι αυτό προβλέπεται να συνεχιστεί όχι μόνο για όσο θα βρίσκονται εν ζωή οι ελάχιστοι εναπομείναντες πρωταγωνιστές αλλά και όσοι έχουν τραυματικές μνήμες κι εμπειρίες σαν παιδιά κι έχασαν γονείς, αδελφούς ή άλλους αγαπημένους στενούς συγγενείς, που είναι πολλοί περισσότεροι!
Κατά την δεκαετία του ’60, πολλοί συμπατριώτες μας πήγαν στην Γερμανία σαν μετανάστες-εργάτες, χωρίς να νιώθουν εχθρότητα για τους Γερμανούς, παρότι δεν είχαν περάσει ούτε είκοσι χρόνια απ΄ τον πόλεμο, απ΄την κατοχή κι απ΄τις βαρβαρότητές τους! Με τον εμφύλιο, αντίθετα, παρότι έχουν περάσει εβδομήντα σχεδόν χρόνια απ΄ τις εχθροπραξίες και τις αγριότητες του, αυτές συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν και να διχάζουν τους Έλληνες! Είναι η γνωστή κατάρα που συνοδεύει όλες τις εμφύλιες συρράξεις, η οποία σβήνει δραματικά αργά κι είναι μεγάλο λάθος όταν παραβλέπουμε την ζοφερή αυτή πραγματικότητα: Για πολλούς λοιπόν απ΄ τους προαναφερόμενους οι «ΕΔΕΣίτες» (του εμφυλίου) θα είναι «οι εγκληματίες, οι δοσίλογοι κι οι συνεργάτες του εχθρού» και για άλλους τόσους οι «ΕΛΛΑΣίτες» (της ίδιας περιόδου) θα είναι οι «απάτριδες, οι κλεφτοκοτάδες, οι σφαγείς κι οι βιαστές του αθώου πληθυσμού»! Όλοι αυτοί λοιπόν, θεωρούν εντελώς απαράδεκτο και πολύ προσβλητικό αλλά και προκλητικό συνάμα, να δουν τους πιο ονομαστούς απ΄ τους «εχθρούς τους» της άλλης παράταξης να τιμούνται δημοσίως, κάτι που αν μη τι άλλο, θέτει εν αμφιβόλω και την μακροημέρευση των προτομών…
Έμεινα έκπληκτος απ΄ τις σχετικές με το θέμα τοποθετήσεις του δημάρχου και του αναπληρωτή αντιδημάρχου του στο Δημοτικό Συμβούλιο, παρότι είναι γνωστή τόσο η μακροχρόνια κομματική διαδρομή τους όσο κι η σημερινή τους ενεργή συμμετοχή (αλλά και πολιτική εξάρτηση) από συγκεκριμένο κόμμα. Μ΄ εντυπωσίασε ακόμη η άποψη του δημάρχου, ότι «επειδή έχουμε κρίση αξιών σήμερα, πρέπει να επανερχόμαστε(;) σε ανθρώπους που έδωσαν τη ζωή τους για τούτη την πατρίδα»! Είναι φανερό πως διαθέτει λαθεμένη ιστορική πληροφόρηση ο αιρετός, για την συγκεκριμένη περίπτωση… Στο ίδιο μήκος κύματος κι άποψη του αντιδημάρχου που είπε πως «είναι κάτι παραπάνω από υποχρέωσή μας να τους τιμήσουμε. Η αλήθεια έχει καταγραφεί στη Λευκάδα…»! Από ποιους καταγράφηκε άραγε; Το χειρότερο αλλά και το πιο ανησυχητικό όμως είναι, πως κι οι δυο τους, περίπου …εγκάλεσαν τους δημοτικούς συμβούλους που δεν είχαν την ίδια άποψη μ΄ αυτούς!
Ήταν φανερό πως οι συγκεκριμένοι αιρετοί περισσότερο λειτούργησαν με βάση την κομματική τους προέλευση παρά με την ιστορική αλήθεια -και το χειρότερο- αποφάσισαν σε δυσαρμονία με την άποψη της τοπικής κοινωνίας, που θεωρεί αχρείαστη κι εντελώς λαθεμένη αυτή την αναμόχλευση των παθών… Όμως κάθε καλόπιστος δημότης θα ήθελε να γνωρίζει: Ποια θα ήταν η θέση αυτών των αρχόντων μας άραγε, αν είχαν αντίστοιχο αίτημα συγγενών των «αγωνιστών» της άλλης πλευράς, με τους οποίους μάλιστα είχαν άμεσες κι αιματηρές αντιπαραθέσεις οι τιμώμενοι;
‘Ενας δεύτερος, αλλά καθόλου δευτερεύων λόγος για τον οποίο δεν έπρεπε να ικανοποιηθεί το συγκεκριμένο αίτημα, ήταν η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και που δεν ταιριάζει καθόλου σ΄ ένα στοιχειωδώς σοβαρό θεσμικό όργανο, όπως (πρέπει να) είναι το Δημοτικό της Συμβούλιο. Αλλοίμονο αν το συγγενικό περιβάλλον του καθενός κατασκευάζει αυθαίρετα την προτομή του και μετά ζητά απ΄ τον Δήμο να τοποθετηθεί σε δημόσιο χώρο κι η δημοτική Αρχή, όχι μόνο να το συζητά αλλά και να ενδίδει μετ΄ επαίνων στο αίτημα…
Τέτοια αιτήματα πρέπει να είναι εξ αρχής απορριπτέα, αφού η διαδικασία θα έπρεπε να γίνεται εντελώς αντίστροφα: Ο Δήμος είναι ο μόνος αρμόδιος να εγείρει και ν΄ αποφασίζει για τα ζητήματα απονομής δημόσιας τιμής και για να μην υπάρχει πληθωρισμός (που θα αδικούσε τους άριστους), αυτό πρέπει να γίνεται με φειδώ. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως πρέπει να είναι η ομοφωνία του κυρίαρχου οργάνου του, η οποία θα πρέπει να εκφράζει και την συντριπτική ομοφωνία της τοπικής κοινωνίας. Για να γίνει καλύτερα κατανοητό αυτό, ας φέρουμε ένα παράδειγμα: Ποιος απ΄ τους συμπατριώτες μας θα είχε αντίρρηση να τοποθετηθεί σε δημόσιο χώρο η προτομή του Λάκη Σάντα; Κανείς φαντάζομαι! Αν τώρα θέταμε το ίδιο ερώτημα για τους αδελφούς Γιαννούλη, φοβάμαι πως οι αρνήσεις θα συναγωνίζονταν αν δεν ξεπερνούσαν κιόλας τα ναι! Κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα…
Φαίνεται πως η σημερινή δημοτική Αρχή μεταξύ των άλλων κουσουριών που κληρονόμησε (και δυστυχώς υιοθέτησε) απ΄ την προηγούμενη, ήταν κι η συνήθειά της να τιμά κατά πλειοψηφία πρόσωπα, σύμφωνα με τα γούστα (ή τα συμφέροντά της)…
Λειτουργώντας όμως ο Δήμος με τον λαθεμένο αυτό τρόπο, ελλοχεύει ο κίνδυνος ν΄ ανοίξει στα δημόσια πράγματα την Κερκόπορτα της κομματικής ιδιοτέλειας, της ψηφοθηρικής ή όποιας άλλης σκοπιμότητας -ιδιαίτερα στην περίπτωση που οι ενδιαφερόμενοι συγγενείς έχουν μεγάλο σόϊ- της προσωπικής υποχρέωσης και γιατί όχι(;) και της συναλλαγής… Χώρια που υπάρχει και το ενδεχόμενο, κάποια επόμενη δημοτική Αρχή διαφορετικής κομματικής προέλευσης και αντίθετης «ιδεολογικής κουλτούρας», ν΄ ακυρώνει τέτοιες αποφάσεις και ν΄ «αποκαθιστά» τα πράγματα σύμφωνα με τα δικά της (κομματικά ή άλλα) γούστα…
Άφησα για το τέλος την φρικτή υποψία -που όμως βασίζεται σε πληροφορία- πως η όλη ευνοϊκή τοποθέτηση στο αίτημα των συγγενών δεν αποτελεί παρά πρόκριμα και προπομπό μιας άλλης αντίστοιχης περίπτωσης, που (θα) αφορά τον …πεθερό διακριτού μέλους της δημοτικής πλειοψηφίας! Κι επειδή μάλιστα αρκετά απ΄ τα μέλη της πλειοψηφίας που τοποθετήθηκαν, αναφέρθηκαν ένθερμα στο ενδεχόμενο επανάληψης του …λάθους «σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση», μου ενίσχυσαν τη φρικτή αυτή υποψία. Όμως, Κυριακή κοντή γιορτή, που λέει κι ο λαός…