Λόγια των Αγωνιστών του 1821

      Οι αγωνιστές του 1821 με τη μεγάλη τους αγάπη στην πατρίδα  και  την απαράμιλλη  ανδρεία  τους  μας  κληροδότησαν  ελεύθερη  πατρίδα. Με τη μεγαλοψυχία τους, την περηφάνια τους, την ανεκτικότητά , το θάρρος τους , τη δικαιοσύνη τους  και τη θυσιαστική τους αγάπη στην πατρίδα Ελλάδα  άφησαν   σε μας  κι ένα πλήθος ηθικών παρακαταθηκών,  οι οποίες προκαλούν εντύπωση    για το μεγαλείο της ψυχής τους   και συνάμα  γίνονται  μαθήματα συμπεριφοράς

Υπήρξαν για μας, όχι μόνον ελευθερωτές, αλλά και μεγάλοι δάσκαλοι , συνεχιστές  της σοφίας των προγόνων μας,   μα και οδηγοί  μας για ένα καλύτερο μέλλον.

Διαβάζοντας,  την περίοδο αυτή  κάποια ιστορικά κείμενα,  στέκομαι εκστατικός  στην καθημερινή τους  ζωή στις σκέψεις,    τις ενέργειές  και τις αποφάσεις των ανθρώπων αυτών που οι περισσότεροι, λόγω καταστάσεων,  ήταν αγράμματοι.

Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω –  παρμένα από διάφορα βιβλία, μικρά κείμενα  για μερικούς αγωνιστές αρχίζοντας  από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη την πλέον θρυλική μορφή του αγώνα του 1821.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ

Ο νυν  περιφανής ανήρ, παιδίον  πενητεύον  και  άγνωστον   εισήρχετο περί δείλην οψίαν  εις την Τριπολιτσάν   φέρων ξύλα  επί ημιόνου,  ότε  καθ’ οδόν  ερραπίσθη υπό Οθωμανού . Το παιδίον  καταλιπών  και τα ξύλα και τον ημίονον  προσέφυγεν εις τα όρη  και  ώμοσε ράπισμα αντί  ραπίσματος. Και  ιδού η χειρ  του ασήμου τούτου παιδίου  μετ΄ ου πολύ  θέλει κολαφίσει Αυτοκρατορίαν,  ήτις δυσκόλως  θέλει ανασηκωθεί  μετά το κολάφισμα.

Κ. Σούτσου. Λόγος επιτάφιος εις Θ. Κολοκοτρώνην

Ο ΠΟΝΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ

Ζώντας στη Ζάκυνθο,  γύριζε συχνά  τα μάτια  κι αγνάντευε  τα βουνά του Μωριά.

• Αχ έλεγε, δε θα ξανάρθει  πάλι το σεφέρι(= πόλεμος); Δε θ΄ αντιλαλήσει  πάλι στις  ράχες του Μωριά  το ντουφέκι το Κολοκοντρωναίϊκο;

Η  ΦΟΥΝΤΑ ΤΟΥ ΣΠΑΘΙΟΥ ΤΟΥ

« ‘Οσαις  φοραίς  και αν εγράφθη εις ξένην  στρατιωτικήν  υπηρεσίαν , δεν εκρέμασε  ποτέ φούντα εις το σπαθί του, εξηγών κατά γράμμα  τους στίχους του πολεμιστηρίου άσματος  του  Ρήγα:

«Κάλλιο για την πατρίδα κανένας να χαθή,

ή  να κρεμάση φούντα  για ξένον στο σπαθί».

Ο Γέρων Κολοκοτρώνης   σ. 276

Η ΣΚΛΑΒΙΑ

Μια γυναίκα, κάποτε, κάποια χάρη του ζητούσε.

• Αφέντη μου, τούλεγε, κάμε αυτό το καλό  και σκλάβα σου να γίνω!
• Σκλάβα μου! Τι λες, μωρή ζουρλή; Για τη λευτεριά πολεμούμε , και σύ  θέλεις να γίνεις  σκλάβα μου!
• Voutier colonel, Memoires sur la guerre actuelle des Grecs,Paris1823, σ.266

ΜΕΓΑΛΟΨΥΧΟΣ

Κάποτε είδε  κάτι στρατιώτες  απ’ τ΄ αντίθετο παρτίδο (κόμμα) να φοράνε τα όπλα  του γιου του Πάνου, που τον είχαν σκοτώσει  κατά τον εμφύλιο πόλεμο, στα 1824, έξω από την Τρίπολη. Γύρισε  πέρα το πρόσωπο και δάκρυσε.

-Θεέ μου,  είπε, συχώρα  τους φονιάδες του παιδιού μου…

Κ. Οικονόμου του εξ Οικονόμων, Λόγος επιτάφιος  εις τον Θ. Κολοκοτρώνη

***

Κάποτε παρουσιάστηκε στον Κολοκοτρώνη  κάποιος που είχε την ανάγκη του. Νόμισε πως δε θα  το θυμηθή  ο Στρατηγός και φορούμε τον  ολόχρυσο ντουλαμά του αδερφού του Στρατηγού, που τον είχε σκοτώσει πριν από το Εικοσιένα βαλμένος από τους Τούρκους. Ο Κολοκοτρώνης γνώρισε αμέσως το φόρεμα, κι αναστέναξε  ήσυχα ενώ την ίδια στιγμή έδινε το λόγο του στο φονιά να κάμη το ζήτημά του. Έτυχε όμως ο Γέρος νάνε στο τραπέζι και τον κράτησε να φάνε. Και κάθε φορά που ερχότανε στο σπίτι του τον καλοδεχότανε και τον εδειπνούσε.

Η μάνα όμως του Κολοκοτρώνη δε βαστούσε βλέποντας το φόρεμα του παιδιού της,  κ΄ είπε στο Στρατηγό με πόνο βαθύ:

• Παιδί μου, και στο τραπέζι μας θα τόνε βάνης το φονιά του παιδιού μου;
• Σώπα, μάνα! Είπε ο Στρατηγός! Αυτό είναι το καλύτερο μνημόσυνο του κάνουμε του σκοτωμένου.

Όπως ανωτέρω

(  1.-Κράτησα τη γραφή  και την ορθογραφία όπως τη βρήκα.

2.-Τα κείμενα βρίσκονται στο βιβλίο Άπαντα  των Νεοελλήνων Κλασσικών, Βλαχογιάννης, Ιστορική Ανθολογία, Εταιρείας  Ελληνικών Εκδόσεων σ.211, 213,215,234)

Για την αντιγραφή: Θ.Μελάς