Οι Ξερολιθιές της Λευκάδας

της ΣΕΒΑΣΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ-ΡΕΚΑΤΣΙΝΑ

Στα ημιορεινά και ορεινά χωριά του νησιού της Λευκάδας οι διάφορες γεωργικές δραστηριότητες, με κυρίαρχες την αμπελοκαλλιέργεια και την ελαιοκαλλιέργεια, ήταν συνυφασμένες με τη δημιουργία και τη συνεχή συντήρηση των αναβαθμίδων.  Των ξερολιθιών ή Ρυτίδων γης σύμφωνα με το μεγάλο μας ποιητή Γιώργο Σεφέρη.

Οι κάτοικοι αυτών των οικισμών μας στην προσπάθειά τους να διαμορφώσουν μια ελάχιστη σπιθαμή καλλιεργήσιμης γης, πάλευαν για εκατοντάδες χρόνια με το κακοτράχαλο και σκληρό περιβάλλον των επικλινών εδαφών χρησιμοποιώντας το μόνο υλικό που τους προσέφερε, τις πέτρες !

Τις μάζευαν μία-μία και κατασκεύαζαν μαστορικά τις ξερολιθιές προκειμένου να συγκρατείται το χώμα που υπήρχε εκεί διαφορετικά μετέφεραν χώμα από τα χαμηλά στα ψηλότερα τμήματα που κατασκεύαζαν. Πιθαμή την πιθαμή μετέτρεψαν τις άγονες πλαγιές του νησιού σε μικρές πλην καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Με ξερολιθιές οριοθετούσαν τις ιδιοκτησίες, τα μονοπάτια… κατασκεύαζαν στάβλους, αγροτικές καλύβες, αποθήκες …

Κανείς δε μπορεί να αποτιμήσει το χρόνο, τα χέρια, τον κάματο που απαιτήθηκαν για να διαμορφωθεί όλο αυτό το απέραντο ανάγλυφο τοπίο της μέσα Λευκάδας …

Η εκμηχάνιση της γεωργίας στις πεδινές εκτάσεις  δημιούργησε συνθήκες άνισου ανταγωνισμού προς τις καλλιέργειες της Λευκάδας στις αναβαθμίδες που ανέκαθεν ήταν στηριγμένες αποκλειστικά και μόνο στην ένταση της ανθρώπινης εργασίας.

Έτσι χρόνια τώρα μόνο ο σεβασμός και η αγάπη για την πάτρια γη και στην περίπτωση των αμπελιών η μοναδικότητα της ποικιλίας (βερτζαμί) συγκρατεί ακόμη λίγους αγρότες της μέσα Λευκάδας στις καλλιέργειες στις αναβαθμίδες.

Με τα χέρια, το τσαπί και την ψεκαστήρα στην πλάτη ανταγωνίζονται (!) τους  γεωργούς με τα τρακτέρ, τη ραντιστική μηχανή, τις μηχανές κλαδέματος και τρύγου το … απέραντο επίπεδο.

Οι στρεμματικές αποδόσεις των αμπελώνων της Λευκάδας επίσης αποθαρρυντικές καθώς η μέση απόδοσή τους ανέρχεται σε 500 κιλά περίπου (καθότι πρόκειται για ξερικούς) ενώ στη Θεσσαλία, την Πελοπόννησο, την Κρήτη … ξεπερνούν τα 1.000 κιλά ανά στρέμμα.

Έτσι μαζί με την αμπελοκαλλιέργεια εγκαταλείπονται και οι ξερολιθιές. Τμήματά τους γκρεμίζονται και δεν αποκαθίστανται ενώ οι περισσότερες … ενσωματώνονται στη χλωρίδα του νησιού.

Χάνονται μέσα στο καταπράσινο τοπίο και μόνο όπου παραμένουν καλλιεργημένες περιγράφουν με χάρη τους κυματισμούς του ανάγλυφου της Λευκάδας και αποκαλύπτουν τις ρυτίδες έκφρασης του προσώπου της (!)

ΣΕΒΑΣΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ – ΡΕΚΑΤΣΙΝΑ

Πρώην δήμαρχος Καρυάς

Δημοτική Σύμβουλος Λευκάδας