FortsaLefkada.gr 
του ΝΙΚΟΥ ΓΑΖΗ (*)
Ο χειρότερος εφιάλτης κάθε πλοιάρχου επιβατηγού-οχημεταγωγού πλοίου της γραμμής Ελλάδας-Ιταλίας είναι να του προκύψει αυτό που συνέβη στις πολύ πρωινές ώρες σήμερα στο πλοίο “ΝΟΡΜΑΝ ΑΤΛΑΝΤΙΚ” (και όχι …ΝΟΡΜΑΛ ΑΤΛΑΝΤΙΚ όπως αναφέρεται σε τοπικό σάϊτ “επαγγελματιών δημοσιογράφων” και το οποίο βέβαια παρότι η διαφορά είναι ένα μόλις γράμμα -μεταφραζόμενο- σημαίνει εντελώς διαφορετικό πράγμα!).
Σύμφωνα λοιπόν με το In.gr (από το οποίο είναι και η εικόνα):
“Δραματικές στιγμές ζουν οι 478 επιβαίνοντες του επιβατηγού οχηματαγωγού πλοίου Norman Atlantic στο οποίο εκδηλώθηκε πυρκαγιά στη θαλάσσια περιοχή 32 ναυτικά μίλια βορειοδυτικά των Οθωνών. Το πλοίο εκτελούσε το δρομολόγιο Πάτρα-Ηγουμενίτσα-Ανκόνα.
Το υπό ιταλική σημαία πλοίο που είχε αναχωρήσει στις 5:30 το απόγευμα από την Πάτρα με προορισμό την Ιταλία μέσω Ηγουμενίτσας, ήταν ναυλωμένο στην ΑΝΕΚ και σε αυτό επιβαίνουν συνολικά 422 επιβάτες (234 εκ των οποίων Έλληνες), 222 οχήματα και 56 άτομα πλήρωμα. Ο πλοίαρχος του Norman Atlantic είναι Ιταλός και στο πλοίο επιβαίνουν 268 Έλληνες, επιβάτες και πλήρωμα. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από το γκαράζ του πλοίου τα ξημερώματα υπό αδιευκρίνιστη αιτία.
Ήδη 150 επιβάτες μπήκαν σε σωστική λέμβο. Από αυτούς, οι 42 μεταφέρθηκαν στο Spirit of Pireaus», που πλέει στην περιοχή. Επίσης, άλλα τέσσερα άτομα επιβιβάστηκαν στο ίδιο σκάφος. Εντοπίστηκαν σε λέμβο-«βαρελάκι».
Το εγχείρημα της διάσωσης των επιβατών δυσχεραίνουν οι καιρικές συνθήκες, με τους νότιους ανέμους που πνέουν στην περιοχή να ξεπερνούν τα 9 μποφόρ και βροχόπτωση και χαλάζι.”
Έχοντας το άχαρο -για την περίπτωση- προνόμιο να είμαι σχετικός (και πολύ μάλιστα) με το αντικείμενο, αφού διαθέτω σημαντική εμπειρία τόσο από πυρκαγιές σε πλοία όσο κι από ενέργειες διάσωσης ναυαγών σε δύσκολες καιρικές συνθήκες κι επειδή τέτοιες ώρες συνήθως ακούγεται στα ΜΜΕ κάθε πιθανή ή απίθανη κοτσάνα, είτε από πρόθυμους “ειδικούς” είτε από ανευθυνοϋπεύθυνους γραφειοκράτες και πολιτικούς που περισσότερο ενδιαφέρονται ν΄ αποσείσουν τις ευθύνες από πάνω τους παρά να προσφέρουν, μπερδεύοντας παρά βοηθώντας τα πράγματα, ας μου επιτραπεί να καταθέσω εδώ μερικά πράγματα ώστε να αντιληφθεί ο μέσος και μη ειδικός άνθρωπος πως έχει η κατάσταση.
Κατά πρώτον, όπως είπαμε και στην αρχή, το ξέσπασμα της πυρκαγιάς συνέβη στο χειρότερο σημείο της διαδρομής Ελλάδα-Ιταλία, τόσο από άποψης επίδρασης των συγκεκριμένων καιρικών συνθηκών όσο και από άποψης απόστασης απ’ την ξηρά (και συνεπώς γρηγορότερης παροχής οργανωμένης βοήθειας), αλλά και αρμοδιότητας διάσωσης, που περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Δεύτερον συνέβη στον χειρότερο δυνατό χρόνο, δηλαδή νυχτερινή ώρα πριν ξημερώσει, πιάνοντας το πλήρωμα και τους επιβάτες κυριολεκτικά “στον ύπνο”! Αυτό δε έχει τεράστια σημασία, δεδομένου πως η έγκαιρη αντιμετώπιση μιας φωτιάς, ιδιαίτερα σε πλοίο, είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας για την αντιμετώπισή της. Τρίτον συνέβη ενόσω οι καιρικές συνθήκες ήταν δυσμενέστατες όταν λυσσομανούσε η καταιγίδα, με πολύ ισχυρό άνεμο, πολύ μεγάλο κυματισμό και καταρρακτώδη βροχή ή χαλαζόπτωση. Με άλλα λόγια, πολύ δύσκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί εφιαλτικότερο και πιο αποκαρδιωτικό σκηνικό!
Ας επιχειρήσουμε τώρα να πούμε λίγα πράγματα για τέτοιες καταστάσεις: Από την στιγμή που ξεσπάει μια φωτιά σε πλοίο και πριν αυτή γίνει ανεξέλεγκτη πυρκαγιά, οι ελπίδες για αντιμετώπιση περιορίζονται σε δυο παράγοντες. Πρώτα στην αποτελεσματική ενεργοποίηση του συστήματος αυτόματης πυρόσβεσης, που διαθέτει κάθε τέτοιο πλοίο και δεύτερον στην άμεση ενεργοποίηση της ειδικής ομάδας (ή αγήματος) αντιμετώπισης κινδύνου που αποτελείται από τα πλέον κατάλληλα κι εκπαιδευμένα μέλη του πληρώματος. Σκοπός τους είναι το μεν άγημα ν΄αντιμετωπίσει τη φωτιά, το δε υπόλοιπο πλήρωμα ν απομονώσει τα διαμερίσματα γύρω της κλείνοντας τις πυροστεγείς πόρτες οι οποίες σκοπό έχουν να καθυστερήσουν την μετάδοση και την επέκταση στους γειτονικούς χώρους και τους αερισμούς, ενώ παράλληλα να προετοιμάζει τους επιβάτες και τα μέσα του πλοίου για πιθανή εγκατάλειψη. Πρωταρχικό ακόμη καθήκον του Πλοιάρχου και των αξιωματικών του στη Γέφυρα είναι να ενημερώσουν για τον κίνδυνο στέλνοντας το προβλεπόμενο σήμα κινδύνου, ώστε να δρομολογηθεί έξωθεν βοήθεια.
Να ξεκαθαρίσουμε εδώ πως η πυρκαγιά στο πλοίο αντιμετωπίζεται ΜΟΝΟ από το πληρώμά του κι ότι η παροχή εξωτερικής πυροσβεστικής βοήθειας είναι από απίθανη εως απολύτως αδύνατη, που σημαίνει πως αν υπάρξει, περιορίζεται αυστηρά σε επικουρικό βοηθητικό ρόλο. Ο βασικότερος λόγος είναι ότι -το έξωθεν προερχόμενο πυροσβεστικό προσωπικό- δεν γνωρίζει και συνεπώς είναι αδύνατο να επιχειρήσει μέσα στον άγνωστο και συχνά πολυδαίδαλο χώρο ενός πλοίου. Έχω δει επιβατηγά πλοία να καίγονται ολοσχερώς, παρότι όταν ξεκίνησε η φωτιά ήταν δεμένα σε λιμάνι και μετά από λίγο κατέφθασαν προς βοήθειάτους μεγάλες πυροσβεστικές δυνάμεις από ξηρά κι από θάλασσα! Κι ακόμη, δεν έχω υπ΄ όψη μου κανένα πλοίο που πήρε φωτιά (σε λιμάνι), δεν πρόφθασε την επέκταση της φωτιάς το πλήρωμά του και σώθηκε απ΄την επέμβαση των εξωτερικών πυροσβεστικών δυνάμεων… Συνεπώς η αποστολή του πυροσβεστικού σκάφους μέσα σ΄αυτές τις συνθήκες, όπως κι η αποστολή της φρεγάτας απ΄το …Αιγαίο, μόνο επικοινωνιακές ανάγκες, γραφειοκρατικούς φόβους και πολιτικές σκοπιμότητες υπηρετούν και τίποτε το ουσιαστικό δεν μπορούν να προσφέρουν…
Στο θέμα της εγκατάλειψης του πλοίου τώρα: Τον καθοριστικό ρόλο εδώ τον παίζουν οι πολύ δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Οι σωστικές βάρκες του ίδιου του πλοίου είναι σχεδόν αδύνατο να χρησιμοποιηθούν χωρίς να συμβεί κάποιο τραγικό ατύχημα κατά την διαδικασία της φόρτωσης και της καθαίρεσής τους. Που σημαίνει πως το πιθανότερο είναι ή να τσακιστούν πάνω στα πλευρά του πλοίου λόγω των ισχυρών διατοιχιστών ή να κοπεί κάποιο απ’ τα συρματόσχοινα που τις συγκρατούν αδειάζοντας το περιεχόμενό τους (δηλαδή τους ναυαγούς) στη θάλασσα! Ακόμη όμως κι αν αυτά τα δυο ενδεχόμενα αποφευχθούν και υποθέσουμε πως μια φορτωμένη σωστική λέμβος φθάνει σώα μέχρι την επιφάνεια της (φουρτουνιασμένης) θάλασσας, πολύ δύσκολα θα απαγκιστρωθεί και θ΄ απομακρυνθεί με ασφάλεια απ΄το πλοίο, προκειμένου να βρεθεί μετά να μάχεται μόνη κι αβοήθητη με τα κύματα…
Κάπως καλύτερες είναι οι προοπτικές για την χρήση των πνευστών σχεδιών (πρόκειται για τα γνωστά βαρελάκια που πρώτα ρίχνονται στη θάλασσα και στην συνέχεια φουσκώνουν και γίνονται πνευστές σωσίβιες σχεδίες), για τον λόγο πως οι ναυαγοί μπορεί να πηδήξουν μέσα τους από χαμηλά ανοίγματα (τα οποία βέβαια είναι πολύ αμφίβολο αν υπάρχουν προσβάσιμα σ΄ ένα πλοίο που καίγεται)…
Η επόμενη δύσκολη φάση της διάσωσης είναι να προσεγγίσει μια γεμάτη με ανθρώπους σωσίβια λέμβος ή σχεδία κάποιο απ΄τα παραπλέοντα πλοία που έσπευσαν για βοήθεια μέσα σε θύελλα! Αν λοιπόν μια φορτωμένη σωστική λέμβος κατάφερε να φύγει με σώους τους ανθρώπους της από το καιόμενο πλοίο, πρέπει μετά να ολοκληρώσει τον άθλο της και να καταφέρει να πλευρίσει το αρωγό πλοίο, χωρίς να συντριβεί πάνω σ΄ αυτό απ΄ το φοβερό σκαμπανέβασμα που προκαλεί ο ισχυρός κυματισμός και στα δύο σκάφη, ώστε να κατορθώσουν οι ναυαγοί ν΄ ανέβουν γεροί σ’ αυτό!
Όλα τούτα λοιπόν αποτελούν τρομερά επικίνδυνες ενέργειες και δυστυχώς έχουν ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας. Γι αυτό και πρέπει να σταθούμε με πολύ σεβασμό στην ηρωική πράξη των εθελοντών-μελών του πληρώματος του άλλου πλοίου, του ΚΡΟΥΙΖ ΕΟΥΡΟΠΑ των Μινωικών Γραμμών, που γνώριζαν ότι ρίσκαραν πολύ σοβαρά τη δική τους ζωή προκειμένου να σώσουν τους κινδυνεύοντες συνανθρώπους τους και κατέβηκαν με μια δική τους σωσίβια λέμβο στην ανταριασμένη θάλασσα. Είναι μια θαυμαστή ενέργεια αλτρουισμού και προσφοράς, για την οποία δεν είδα να γίνεται και ιδιαίτερη αναφορά στα ΜΜΕ…
Με δεδομένο λοιπόν πως κανείς δεν ξέρει πόσο θα αντέξει το πλοίο (χωρίς να βυθιστεί), οι μοναδικές διέξοδοι σωτηρίας που φαίνονται να υπάρχουν για μια συντεταγμένη επιτυχή διάσωση, χωρίς εκατόμβη θυμάτων, φαντάζουν πως είναι οι εξής δυο: Η μία -και η πιο άμεση- είναι να γίνει σταδιακή εκκένωση του καιγόμενου πλοίου με τα κατάλληλα ελικόπτερα, που θα μεταφέρουν τους επιβαίνοντές του λίγους-λίγους στα παραπλέοντα αρωγά σκάφη. Η άλλη είναι να ρυμουλκηθεί το καιόμενο πλοίο προς τον κοντινότερο προστατευμένο όρμο (ή στην πιο κοντινή ξηρά), οπου θα παραμείνει εν πλώ ή θα προσαράξει, για να μεταφερθούν οι επιβαίνοντες όσο ασφαλέστερα γίνεται χωρίς τον κίνδυνο να βουλιάξει και να τους πάρει μαζί του… Και μια τρίτη είναι να γίνει συνδυασμός των δυο αυτών ενεργειών, ενώ πρέπει να προσθέσουμε πως όλα τούτα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί πριν πέσει το σκοτάδι της επόμενης νύχτας!
Κάπως έτσι καταλήγουμε εκεί που ξεκινήσαμε, στον τίτλο μας: Γιατί απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβούν αυτές οι ενέργειες, είναι να εξασθενίσουν οι άνεμοι και να κωπάσουν τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα. Αλλιώς ούτε η διάσωση με τα ελικόπτερα ούτε η ρυμούλκηση μπορούν να γίνουν με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν την ώρα της φωτιάς και λίγο μετά. Γι αυτό και λέμε πως η τύχη των επιβαινόντων είναι περισσότερο στα χέρια του Θεού και του καιρού παρά των ανθρώπων…
(*) Ο συνεργάτης μας ΝΙΚΟΣ ΓΑΖΗΣ είναι π. Πλοίαρχος του Ε.Ν. με εμπειρία σε επιβατηγά πλοία και π. Αρχιπλοίαρχος σε μεγάλη εταιρεία με κρουαζιερόπλοια.
