Σχέδιο Νυδριού: Ασκήσεις (και σχέδια) επί χάρτου

του ΝΙΚΟΥ ΓΑΖΗ
Μέχρι την προηγούμενη Δευτέρα το απόγευμα, που έφθασα στο πρώην Δημαρχείο του Νυδριού για να παρακολουθήσω κι εγώ την «ενημέρωση» που θα έκαναν ο δήμαρχος κι οι υπηρεσίες του για το σχέδιο πόλης της περιοχής Νυδριού-Μεγάλου Αυλακιού, είχα την βεβαιότητα πως διαθέτω την αντίληψη και την ευφυία του μέσου ανθρώπου. Όταν δυο ώρες αργότερα εξήλθα της αίθουσας όπου γίνονταν η ενημέρωση, η βεβαιότητά μου αυτή, όπως κι η αυτοπεποίθησή μου γενικότερα, είχαν κουρελιαστεί ανεπανόρθωτα…
Ο λόγος; Το γεγονός ότι μετά από δυο ολόκληρες ώρες «ενημέρωσης», με τρόμο διαπίστωσα πως δεν είχα καταλάβει απολύτως τίποτα! Και με σοκάριζε το γεγονός πως, αφού υπήρχαν συμπολίτες μου που συμμετείχαν και ρωτούσαν διάφορα πράγματα περί του σχεδίου κι εγώ δεν είχα καταλάβει απολύτως τίποτα, αναμφίβολα αποτελούσα μια θλιβερή κι αξιολύπητη εξαίρεση. Και το τελικό χτύπημα που με κατεδάφισε ολοκληρωτικά ήταν η διαπίστωση πως δεν κατάφερα να αντιληφθώ ούτε καν το λόγο για τον οποίο στήθηκε όλη αυτή η «ενημέρωση»…
Όμως ας πάρουμε τα πράγματα απ΄ την αρχή. Το σχέδιο πόλης της ευρύτερης περιοχή του Νυδριού -όπως και της πόλης άλλωστε- φάνηκε πως ήταν μια αναγκαιότητα απ΄ τις αρχές της δεκαετίας του εξήντα (τουλάχιστον), όταν ο γράφων ήταν μαθητής του Δημοτικού με κοντά παντελονάκια. Και με την απλή παιδιάστικη λογική του μάλιστα, αγναντεύοντας απ΄ την «Βόλτα» του χωριού του (Νεοχώρι) το μαγευτικό πανοραμικό θέαμα του κάμπου και του Νυδριού που ξανοίγεται μπροστά στον θεατή απ΄ αυτή ακριβώς τη θέση, φαντάζονταν την εικόνα που θα υπήρχε εκεί, αρκετές δεκαετίες αργότερα, όταν μια καλοσχεδιασμένη δομημένη πόλη θα καταλάμβανε ολόκληρο τον κάμπο του Ελλομένου!
Θα πρέπει να πούμε πως το Νυδρί τότε αποτελούνταν από λίγες συστάδες σπιτιών, εκατέρωθεν του παλιού επαρχιακού δρόμου, που ξεκινούσαν απ΄ τα ξεκομμένα «Μπολέϊκα» στην βορεινή «πύλη» του,, πύκνωναν στον κεντρικό πυρήνα του χωριού, εκεί που ήταν τα Μπακοπανέϊκα και τα Σπυρογιαννέϊκα, περίπου μέχρι την σημερινή «στοά» κι αραίωναν ξανά σταδιακά προχωρώντας προς Νότο, για να τελειώσουν εκεί που είναι σήμερα το περίπτερο, στα όρια δηλαδή σχεδόν του Μ. Αυλακιού! Το σημαντικότερο όμως για το θέμα μας, ήταν πως πάνω απ΄ τον παλιό επαρχιακό δρόμο, στον κάμπο, δεν υπήρχε ούτε ένα σπίτι(!), που σημαίνει πως πανεύκολα θα μπορούσε τότε να σχεδιαστεί και να ρυμοτομηθεί μια επέκταση του οικισμού προς την παρθένα αυτή περιοχή (που αποτελούνταν από περιβόλια εσπεριδοειδών και μετά λιοστάσια), η οποία θα απαντούσε στην αναγκαιότητα της επέκτασης που είχε αρχίσει να προκαλεί η μετακίνηση των ορεινών πληθισμών προς τα παράλια!
Κι επειδή ακόμα και το παιδικό μου μυαλό αντιλαμβάνονταν πως θα ήταν αδύνατο να ρυμοτομηθεί μονομιάς ο κάμπος ολόκληρος και να γίνουν τα περιβόλια και τα λιοστάσια μια μεγάλη (κι αχρείαστη ακόμη τότε) πόλη, φαντάστηκα πως θα μπορούσε αυτό να συμβεί μόνο στο χαρτί, ώστε να ξέρει ο κάθε χριστιανός που θα ενδιαφέρονταν να χτίσει, αλλά κι οι υπηρεσίες που θα του το επέτρεπαν, που θα μπορούσε να το κάνει, έτσι ώστε το κτίσμα του να είναι συμβατό με τον σχεδιασμό του τόπου για το απώτερο μέλλον.
Τίποτε τέτοιο βέβαια δεν έγινε, παρότι η τάση της μετακίνησης των γύρω χωριών προς τον κάμπο ήταν από τότε περισσότερο από ορατή. Συνέβη όμως το αντίθετο: Ο καθένας που ήθελε να χτίσει έχτιζε όπου του άρεσε και με το κράτος μάλιστα ευνοούσε αυτή την αναρχία, δίνοντας στεγαστικά δάνεια και εκδίδοντας αφειδώς οικοδομικές άδειες βασισμένες σε προκάτ (κοινά) σχέδια, χωρίς καμιά επίβλεψη ή έλεγχο των κατασκευών. Έτσι στις δεκαετίες που ακολούθησαν θέριεψε η άναρχη δόμηση, αρχικά κοντά στον παλιό επαρχιακό δρόμο που επεκτεινόμενη προς τον κάμπο, ενώ τελευταία, με την χρήση της μοναδικής ελληνικής πατέντας της «εκτός σχεδίου δόμησης», επεκτάθηκε σε κάθε μήκος και πλάτος της περιοχής του Εγκλιμενού!
Πριν εκπνεύσει η δεκαετία του εξήντα λοιπόν φάνηκε η ανάγκη να υπάρξει σχέδιο πόλης κι άρχισαν οι πρώτες προσπάθειες. Μόνο που το υπό κατασκευή «σχέδιο», άλλαζε καθημερινά και πιο γρήγορα απ΄ ότι άλλαζε το βρακί της Φρύνης της εταίρας. Έτσι εκεί που προβλέπονταν μια πλατεία, έτρεχε ο ιδιοκτήτης και βάζοντας τα μέσα του το άλλαζε, μεταφέροντας την πλατεία στο χωράφι αλλουνού! Το ίδιο συνέβαινε με τις παιδικές χαρές, το ίδιο με τους δρόμους και γενικώς μ΄ όλους τους κοινόχρηστους χώρους. Έτσι στο τέλος σχέδιο ακούγαμε και σχέδιο δεν βλέπαμε…
Αφού λοιπόν άλλαξε ριζικά ο σχεδιασμός, δεν ξέρω πόσες φορές, καταλήξαμε σε κάποιο σχέδιο στην δεκαετία του ενενήντα κι αφού είχε ήδη χτιστεί εντελώς άναρχα ο μισός κάμπος, πράγμα που δυσκόλευε αφάνταστα την προσπάθεια. Γιατί εκεί που παλιότερα ήταν περιβόλια και λιοστάσια κι εύκολα μπορούσες να χαράξεις δρόμους και πλατείες, τώρα έπρεπε ή να γκρεμίσεις σπίτια ή να φτιάξεις σχέδιο με αποθέωση της τεθλασμένης γραμμής!
Έγινε τέλος πάντων ότι καλύτερο γίνονταν, λειτούργησαν όπως λειτούργησαν κι όλα τα μέσα κι οι γνωστοί μηχανισμοί που ενεργοποιούνται σε τέτοιες περιστάσεις, ευνοήθηκαν όσοι ήταν μέσα στα πράγματα, γλίτωσαν τα χειρότερα κι οι φωνακλάδες που όμως ζούσαν στην περιοχή και παρακολουθούσαν ανελλιπώς τα τεκταινόμενα κι εκείνοι που την πάτησαν χοντρά, ήταν οι πολλοί συμπατριώτες μας που ζούσαν μακριά, ιδιαίτερα οι μετανάστες, πολλοί εκ των οποίων ακόμη δεν έχουν πάρει χαμπάρι τι γίνεται!
Τότε λοιπόν έγινε (όπως έγινε και με τα προβλήματα που έχει) ο περιφερειακός και δρομολογήθηκαν οι εκ του νόμου προβλεπόμενες δημόσιες αναρτήσεις, ενώ κατατέθηκαν κι οι ενστάσεις όσων διαφωνούσαν. Και έκτοτε απομένει η τελική και δυσκολότερη φάση, η πράξη εφαρμογής, την οποία όλοι οι αιρετοί δήμαρχοι απέφυγαν όπως ο διάβολος το λιβάνι, γιατί κουβαλάει βαρύ πολιτικό κόστος. Η σημερινή δημοτική Αρχή λοιπόν, ενώ ήξερε απ΄ τον Δεκέμβρη του 2014 για τον νέο νόμο, ο οποίος ακυρώνει όλα τα προηγούμενα και πάμε «φτου κι από ξαρχής», καμώνεται πως τον έμαθε αργά και δεν το «έτρεξε»… Τώρα λοιπόν παραπέμπει το ζήτημα στις καλένδες και στις λαϊκές συνελεύσεις -που είναι άλλωστε κι η αδυναμία του δημάρχου- κι αν δείτε ολοκλήρωση κι εφαρμογή του σχεδίου μέχρι την λήξη της θητείας της, πέστε το και σε μένα…
Ο υπογράφων, για να επανέλθουμε εκεί απ΄ όπου ξεκινήσαμε, δεν άντεξα να παραμείνω στην αίθουσα μέχρι το τέλος της «ενημέρωσης», καθότι μ΄ ενοχλούσε (λόγω υγείας) κι ο καπνός απ΄ τα τσιγάρα του θεριακλή δημάρχου. Όμως δεν ένοιωθα και καλά να φύγω. Ισοπεδωμένος όπως σας είπα, ήθελα να ρωτήσω μερικούς απ΄ τους άλλους ακροατές τι κατάλαβαν, ώστε να σταθμίσω εκ νέου την δική μου ακροαματική ικανότητα ή ανεπάρκεια. Βγαίνοντας όλοι λοιπόν, ρώτησα τέσσερις γνωστούς μου τι ακριβώς κατάλαβαν απ΄ την «ενημέρωση» και τι νομίζουν πως θα γίνει από τώρα και μετά με το σχέδιο.
Στο πρώτο σκέλος της ερώτησής μου, οι τέσσερις απαντήσεις τους ήταν εκπληκτικά ίδιες: Τίποτα (δεν κατάλαβαν) μου είπαν! Κι ήταν μια απάντηση βάλσαμο και για μένα, που αμέσως ζωντάνεψε την ισοπεδωμένη μου αυτοπεποίθηση!!
Εξαιρετικό ενδιαφέρον όμως είχαν κι οι απαντήσεις τους στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης: Ο πρώτος είπε πως αυτή η υπόθεση διαχρονικά ήταν χρυσορυχείο κι έτσι ακριβώς θα παραμείνει. Παρότι ζήτησα διευκρινίσεις, δεν μου το έκανε πιο λιανά. Ο δεύτερος απάντησε και σ΄ αυτό το ερώτημα μ΄ ένα ακόμη «τίποτα». Ο τρίτος με διαβεβαίωσε πως θα έχουμε ακόμη τρείς παρόμοιες λαϊκές συνελεύσεις-ενημερώσεις, μια τον κάθε χρόνο, για το υπόλοιπο της θητείας αυτής της δημοτικής Αρχής. Κι ο τέταρτος αντί απάντησης μου έκανε την εξής πρόβλεψη: «Να είσαι βέβαιος πως μ΄ αυτούς εδώ, πρώτα θα λυθεί το οικονομικό πρόβλημα της χώρας και μετά θα εφαρμοστεί το σχέδιο αυτό!»
Περιττό να σας πω πως γύρισα στην πόλη πετώντας και με την αυτοπεποίθησή μου στα ύψη…